“Cha nuôi” mang quân hàm xanh

Ở đồn biên phòng (BP) các con được ăn, ngủ và tăng gia sản xuất như những chú bộ đội. Hằng ngày, các “cha nuôi” đưa, đón các con đến trường mỗi tối lại dạy các con học bài. Tuy nhiên, các đồn BP chỉ nuôi dạy các con đến hết lớp 9. Sau đó, các con tiếp tục được hỗ trợ theo Chương trình “Nâng bước em đến trường”. Lời giải bài toán hướng nghiệp tương lai cho các con sau lớp 12 vẫn còn bỏ ngỏ.

Chăm “con nuôi” hơn cả con đẻ

Đại úy Nguyễn Tiến Công cho biết, ở Đồn BP Bát Xát (tỉnh Lào Cai), các anh đã coi Tẩn Minh Khải và Thào Đức Dũng như những “chiến sĩ nhí” bởi hai em thực hiện các quy định trong đơn vị rất nghiêm túc. Buổi sáng, hai em dậy sớm, tự gấp chăn màn, vệ sinh cá nhân và ăn uống để chuẩn bị đến trường. Buổi chiều đi học về, hai em nghỉ ngơi, chơi thể thao rồi giúp đỡ các chiến sĩ vệ sinh nhà cửa, chuẩn bị bữa tối. Sau đó, các em ngồi học bài.

Ở Đồn BP Bản Lầu (tỉnh Lào Cai), hai em Sùng Văn Vưởng và Hoàng Minh Sơn rất tự giác trong sinh hoạt. Theo Thiếu tá Hà Đình Dũng, Phó Đồn trưởng Đồn BP Bản Lầu, từ sau Tết Nguyên đán đến nay, nhiệm vụ thường xuyên của Tổ công tác là dồn sức phòng, chống dịch Covid-19. Ở nơi biên cương, do địa bàn tiếp giáp với nước bạn Trung Quốc chỉ có một con suối nhỏ, cho nên các cán bộ, chiến sĩ Đồn BP Bản Lầu luôn phải căng mình tuần tra, kiểm soát. Có những lúc “cha nuôi” vừa đón hai em từ trường về đã nhận lệnh lên đường tuần tra.

Trong thời gian này, Tổ công tác phân công nhiều sĩ quan, chiến sĩ chăm sóc hai em khi hai “cha nuôi” Bùi Tuấn Đạt và Trung tá Vũ Văn Sơn đi thực hiện nhiệm vụ. 

Đại úy Nguyễn Tiến Công sống ở Hà Nội. Nhiều tháng nay, anh chỉ gặp vợ con qua điện thoại. Thậm chí, khi vợ sinh bé thứ hai, anh cũng không thể có mặt. Nhiều lúc vợ nói đùa rằng, anh dành nhiều thời gian cho “con nuôi” hơn cả “con đẻ”. Nhưng anh biết, cũng là người trong ngành cho nên chị rất thông cảm và chia sẻ với chồng. Chị cũng hiểu, ở vùng biên cương của Tổ quốc, có những gia đình người dân tộc thiểu số còn rất khó khăn; có những đứa trẻ thiệt thòi hơn nhiều so với trẻ dưới xuôi, do vậy rất cần sự quan tâm, chăm sóc của anh và đồng đội. 

Thiếu tá Bùi Tuấn Đạt cũng đã lâu chưa được nghỉ phép, về quê gặp hai đứa con 12 tuổi và 8 tuổi đang sống tại Hưng Yên, kể từ sau Tết Nguyên đán, khi đơn vị tăng cường tuần tra, phòng, chống dịch Covid-19. Vậy là vừa tuần tra biên giới, vừa chăm sóc “con nuôi” của đồn. 

Chung sức để “con nuôi” có tương lai tươi sáng

Mô hình “Con nuôi đồn BP” do Bộ Tư lệnh BĐBP đã phát động và đang thu được những kết quả đáng khích lệ. Tuy vậy trong quá trình triển khai, mô hình đang gặp nhiều khó khăn, nhất là tạo cơ hội để các con có một tương lai tươi sáng. Hạn chế lớn nhất là việc huy động các nguồn lực xã hội khi kinh phí chủ yếu là đóng góp từ tiền lương của cán bộ, chiến sĩ. Chính vì thế, để có thể nhân rộng mô hình, tạo sự lan tỏa, tạo điều kiện cho nhiều em được đến trường, rất cần sự chung sức của các cơ quan, tổ chức, các doanh nghiệp và các nhà hảo tâm. 

Chia sẻ về những khó khăn về việc triển khai chương trình, Phó Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS xã Ma Lé (huyện Đồng Văn, Hà Giang) Trần Thị Hạnh cho biết: Ở đồn BP, các cán bộ, chiến sĩ đều là nam giới, cho nên các con nuôi là nữ ở cùng trong đồn thì sinh hoạt khá bất tiện. Hơn nữa, nhiều em chưa biết tiếng phổ thông, bất đồng ngôn ngữ. Việc nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của các em gái, em trai ở tuổi mới lớn cũng rất khó; phương pháp sư phạm của các “cha nuôi” phần nào còn hạn chế. Sự khác nhau về ngành, nghề đào tạo, phong tục và tập quán, lối sống cũng khiến việc nuôi dạy các em vất vả. Thấu hiểu những khó khăn này, Phó Hiệu trưởng Trường tiểu học Phó Bảng Nguyễn Trọng Bằng phân công cô giáo Hoàng Xuân Mười thường xuyên dạy học và giáo dục kỹ năng sống cho em Vàng Thị Chở. Để giúp các anh chị của Vàng Thị Chở trong học tập và giáo dục giới tính, lãnh đạo Trường PTDTNT Phó Bảng (huyện Đồng Văn) phân công Phó Hiệu trưởng Hùng Thị Hiền cùng một số cô giáo khác đảm nhiệm việc này như vai trò của “mẹ nuôi”. Cũng theo Bí thư Đảng ủy xã Ma Lé (huyện Đồng Văn) Vàng Mí Cấu, khi thực hiện Mô hình “Con nuôi đồn BP” ngoài những khó khăn nêu trên thì một số người dân chưa hiểu rõ chính sách nên cho rằng, trong xã có nhiều gia đình cũng khó khăn, vì sao không được BĐBP quan tâm nhận làm con nuôi. Lãnh đạo đồn BP và chính quyền  xã đến nhiều gia đình giải thích mục đích, ý nghĩa, đối tượng nhận “con nuôi” của mô hình. Qua đó, người dân hiểu và hết lòng ủng hộ mô hình.

Điều mà Thượng tá Nguyễn Tiến Minh, Phó Chủ nhiệm chính trị Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh Hà Giang lo lắng: Sau khi tốt nghiệp đại học, cao đẳng, các em có được bố trí công việc không? Nếu không học đại học, cao đẳng, thì các em sẽ làm gì?… Những câu hỏi này cũng là trăn trở chung của rất nhiều “cha nuôi” mang quân hàm xanh. Thiếu tá Trần Đức Hưng, Phó Đồn trưởng Đồn BP Lũng Cú tâm sự với chúng tôi, nguyện vọng của “con nuôi” Thò Thị Dính là muốn được theo học trường nghệ thuật vì em có năng khiếu múa hát. Chúng tôi đang phối hợp với lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo của huyện xem có cách gì để đáp ứng được nguyện vọng của em.

Theo Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Giang Lâm Thế Hùng, các con được sinh sống, rèn luyện từ bé trong môi trường quân đội, đây có thể sẽ là những “hạt giống đỏ” để ươm mầm, phát triển và bổ sung đội ngũ cán bộ nòng cốt cho các xã ở khu vực biên giới. Mô hình “Con nuôi đồn BP” không chỉ có ý nghĩa đối với các em, mà còn làm thay đổi cuộc đời, nhận thức của rất nhiều học sinh nơi cực bắc Tổ quốc. Đối với việc xét tuyển vào các Trường PTDTNT THPT của tỉnh dựa trên thành tích học tập và hạnh kiểm; các nhóm học sinh yếu thế như con nuôi các đồn BP sẽ được ưu tiên xét tuyển... Tuy nhiên, việc cử tuyển cao đẳng, đại học và trung cấp đối với học sinh người dân tộc thiểu số từ năm 2015 trở đi gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, trước khi được cử tuyển đi học tại các trường thì các ban, ngành, địa phương (nơi học sinh được cử tuyển) phải xác định vị trí việc làm, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp của đơn vị sự nghiệp công lập tại các vùng đặc biệt khó khăn và các dân tộc thiểu số chưa có hoặc có ít cán bộ đạt trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học. Qua đó, định hướng nguồn nhân lực để sau này người được cử đi học có thể được bố trí việc làm sau khi tốt nghiệp. Ngoài ra, nếu không học các hệ cử tuyển thì các em vẫn có cơ hội học văn hóa, học nghề tại các trường trên địa bàn tỉnh như Cao đẳng Kỹ thuật và Công nghệ Hà Giang; Trường trung cấp DTNT - GDTX Bắc Quang… 

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cao Bằng Vũ Văn Dương đánh giá cao hiệu quả, ý nghĩa nhân văn sâu sắc của mô hình “Con nuôi đồn BP”. Đồng chí cho biết, ngành giáo dục và đào tạo của tỉnh đã chỉ đạo các trường có dạy “Con nuôi BP” cần quan tâm kèm cặp, giúp đỡ các cháu, thường xuyên trao đổi thông tin về kết quả học tập, rèn luyện của các cháu với các cha nuôi. Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cao Bằng sẽ nghiên cứu, trao đổi, phối hợp tham mưu cho UBND tỉnh ban hành chính sách ưu tiên hợp lý trong thi tuyển vào Trường PTDTNT tỉnh với các học sinh có học lực giỏi, khá.

Mai sau, trong số những em lớn lên ở các đồn BP, chắc chắn sẽ có em trở thành lớp kế cận, tham gia giữ gìn bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới quốc gia như những người “cha nuôi”. Sẽ có em trở thành thầy giáo, cô giáo, cán bộ, doanh nhân, góp phần vào việc nâng cao trình độ dân trí, đào tạo nguồn nhân lực để phát triển kinh tế xã hội cho những vùng đất nơi biên cương của Tổ quốc.

(*) Xem Báo Nhân Dân từ số ra ngày 8-11-2020.

“Để thực hiện tốt mô hình “Con nuôi đồn BP”, các đơn vị tiếp tục nâng cao chất lượng dạy dỗ, chăm sóc để các cháu ngày càng được phát triển tốt hơn cả về thể chất và tinh thần. Làm tốt công tác tuyên truyền về nội dung, ý nghĩa của mô hình, tạo sự đồng thuận của các cấp, các ngành. Huy động các nguồn lực hỗ trợ của các nhà hảo tâm để nhân rộng mô hình”.

Thiếu tướng PHÙNG QUỐC TUẤN 

Phó Chính ủy Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng